Emre ERGÜL
Kızıldeniz krizi büyüyor. Asya ile Avrupa arasında deniz yoluyla mal taşıyan küresel lojistik şirketlerinin, Husi baskınları riskine karşı Kızıldeniz yerine Ümit Burnu’nu seçmesinin maliyeti ilk kez hesaplandı. Dünyanın önde gelen okyanus ve hava navlun oranı kıyaslama ve pazar analitiği platformu Xeneta’ya göre, Afrika’nın güney ucundaki gidiş-dönüş yolculuğunun bir gemiye ekstra 1 milyon dolar maliyeti var.
Xeneta’nın baş analisti Peter Sand, CNN Televizyonu’na Maersk ve Hapag-Lloyd gibi büyük taşıyıcıların maliyetlerinin arttığını söyledi: “Şu anda Ümit Burnu’ndan dönmenin gemi başına ekstra maliyetinin 1 milyon dolar olduğunu tahmin ediyoruz.
Bu rakamın çoğunluğunu yüksek yakıt maliyetleri oluşturuyor. Sigorta masraflarının yanı sıra kira ücretleri ve maaşlar da yük oluyor.” CNN’in konuyla ilgili yazısına geçmeden önce krizi hatırlayalım… Tarih: 7 Ekim 2023… İsrail Gazze Savaşı’nı başlattı…
Tarih: 31 Ekim 2023… Kızıldeniz krizi, Hamas’ı destekleyen Husilerin Yemen’de ticari gemilere ilk saldırısıyla başladı… Bölgesel gemileri vuran saldırılar ilk olarak mal taşıyan küresel şirketlerin kararıyla başladı Asya’dan Avrupa’ya gemilerinin Kızıldeniz’e girmesine izin verilmemesi. Lojistik krizine dönüştü.
Gemilerin mesafe (ekstra 6 bin 400 kilometre) ve süre (ekstra 14 gün) açısından daha uzun olan Ümit Burnu’na rota değiştirmesi nedeniyle navlun fiyatları da katlanarak arttı. Drewry Dünya Konteyner Endeksi’ne göre, tipik 40 ft’lik konteyner başına küresel nakliye maliyetleri geçen hafta, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 90 artışla 3.786 dolar olarak gerçekleşti.
Çin’deki Şangay’dan Hollanda’daki Rotterdam’a giden benzer büyüklükte bir konteynerin maliyeti bir önceki yıla göre yüzde 158 artarak 4 bin 426 dolara ulaştı. OECD ayrıca Kızıldeniz krizinin yıl sonunda küresel enflasyonu yüzde 0,4 artıracağını hesapladı. Durum böyle olunca Xeneta analisti başka bir noktaya dikkat çekti: “Krizlerden dolayı müşteriler mallarını deniz yoluyla ihraç etmek yerine uçakla taşımayı tercih etmeye başladı.
Avrupa’da moda şirketlerinin ve giyim perakendecilerinin bazı giyim markalarını deniz yerine hava yoluyla göndermeye karar verdiklerini görüyoruz. O zaman gerçekten maliyetlerin artmasından bahsediyorsunuz. Bu, 10 ila 20 kat daha pahalı anlamına geliyor…” Xeneta’nın verileri, son üç hafta içinde giyim üretim merkezi Vietnam’dan Kuzey Avrupa’ya uçan kargo hacminde bir artış olduğunu gösteriyor.
